PROSTAT BÜYÜMESİ (BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ – BPH) EN SIK SORULAN SORULAR NEDİR?
Prostat nedir?
Prostat, mesanenin hemen altında ve idrar yolu çevresinde bulunan, kestane büyüklüğünde yaklaşık 20-25 gr ağırlığında bir bezdir. Prostatın temel görevi, meni sıvısının içinde bulunan spermleri besleyen ve koruyan bir sıvı salgılamaktır.
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH) nedir?
Prostatın hücreleri yaşlandıkça çoğalır ve bez boyutu artar. Bu normal bir süreçtir ve çoğu zaman ciddi bir sağlık sorununa neden olmaz. Bu büyüme, prostat bezinin idrar yolunu sıkıştırması ve idrar akışının engellenmesine yol açabilir ve yaşam kalitesini etkileyebilir.
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH) hangi sıklıkla görülür ?
Prostat büyümesi erkeklerde yaşlandıkça daha sık görülen bir durumdur. Bu durum, genellikle 40 yaşından sonra başlar ve yaşla birlikte artış gösterir. İstatistiklere göre, 50 yaşın üzerindeki erkeklerin yaklaşık yarısında ve 80 yaşın üzerindeki erkeklerin ise büyük çoğunluğunda BPH görülebilir.
Prostat büyümesi (BPH) neden olur?
BPH’nin olus nedeni henüz tam olarak anlaşılamamış olsa da, yaşlanma ve hormonal değişikliklerin önemli etkileri olduğu bilinmektedir.
-Yaşlanma
– Hormonal Değişiklikler: Testosteron hormonu, prostat hücrelerinin büyümesini teşvik edebilir. -Genetik Yatkınlık: Ailede BPH öyküsü olan kişilerde, BPH riski artabilir.
-Obezite
-Diyet ve Çevresel Faktörler: Bazı çalışmalar, yüksek kalsiyum ve hayvansal yağ içeren diyetlerin BPH riskini artırabileceğini göstermektedir.
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH) ile prostat kanseri arasındaki ilişki nedir?
Prostat büyümesi ve prostat kanseri aynı yaşlarda ortaya çıkmaları ve benzer idrar yapma şikayetleri nedeniyle karıştırılabilir, ancak tedavi ve sonuçları farklı olan iki ayrı hastalıkdır.
BPH, genellikle yaşlanma sürecinde erkeklerde yaygın olarak görülür,iyi huylu bir durumdur, yani kanser değildir.
Prostat kanseri ise, prostat bezinin hücrelerinin anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyümesi sonucu oluşan bir hastalıktır.Erken evrede tespit edilirse, prostat kanseri tedavi edilebilir ve iyileşme şansı yüksektir.
Prostat hastalıklarında erken teşhisi nasıl yapılır?
Özellikle 50 yaşın üzerindeki erkeklerin düzenli olarak yilda bir kez PSA kan testi ve parmakla makattan prostat muayeneleri yaptırması, prostat kanseri ve diğer prostat sorunlarının erken tespitini sağlayabilir.
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH) şikayetleri (semptom)nelerdir?
BPH’nin semptomları yaşa bağlı olarak değişebilir ve her bireyde farklılık gösterebilir. Bazı erkekler hafif semptomlar yaşarken, diğerleri daha ciddi semptomlarla karşılaşabilir. Ancak ,çoğu erkekte prostat bezi yaşlanmayla büyüdüğü zaman ortasından geçen idrar borusu(urethra) sıkıştırarak şu belirtilere yol açabilir:
Sık idrara çıkma hissi
İdrar yaparken güçlük çekme
İdrar akışının zayıflaması veya kesik kesik olması
Gece sık idrara çıkma
İdrar yapma sonrası mesanenin tam olarak boşalmamasi hissi
Ani sikisma ve idrar damlamasi
İdrar kaçırma
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH): nasıl teşhis edilir?
Prostat büyümesi , genellikle aşağıdaki yöntemler kullanılarak üroloji uzmanı tarafından teşhis edilir.
Parmakla makattan muayene: prostatın büyüklüğü, sertliği ve düzensizlikleri hakkında bilgi edinir.
Basit İdrar analizi: idrar yolu enfeksiyonlarını veya kanamaların tespit etmek için yapılabilir.
Prostat Spesifik Antijen (PSA) kan Testi: prostat bezinin salgıladığı bir protein olan PSA”nin düzeyini ölçer. Yüksek PSA prostat kanserinin bir işareti olabilir. Ancak, yüksek PSA kesinlikle kanser olduğu anlamına gelmez ,BPH ve prostat enfeksiyonlarinda da PSA yuksek olabilir.
İdrar Akış Testi(Uroflow): idrarın akış hızı ve gücü ölçülür.
Ultrasonografi: böbrekler, mesane ve prostatın boyutu ve şekli hakkında daha detaylı bilgi sağlayabilir.
İdrar Kalıntısı Ölçümü(artık veya rezüdü idrar): İşeme sonrası mesanede kalan idrar miktarı ölçülür
Nadiren kanda üre ve kreatin ölçümleri,bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi radyoloji testler yapılır,
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH) doğal seyri nedir?
BPH’nin doğal seyri, her bireyde farklılık gösterebilir. Bazı erkeklerde prostat büyümesi yavaş ve hafif semptomlarla seyrederken, diğerlerinde daha hızlı büyüme ve şiddetli semptomlara neden olabilir. Ayrıca, bazı erkeklerde prostat büyümesi ilerleyici olabilirken, diğerlerinde büyüme durabilir veya hafifleyebilir.
Prostat büyümesi(Benign Prostat Hiperplazisi – BPH) tedavi edilmezse ne olur?
-Tam İdrar Yolu Tıkanıklığı:Hasta işeyemez ,Bu duruma idrar retansiyonu denir ve sonda takılır
-İdrar Yolu Enfeksiyonları: Idrar yaparken yanma ve bazen kanama olabilir.
-İdrar Kesesinin Hasarı: (atonik mesane)Uzun süreli idrar birikmesi, idrar kesesinin genislemesine ve kaslarin zayıflamasına yol açar, geç tedavi sonrası prostat alınsa bile mesane yeterli kasılamaz ve hasta işeyemez,kendi kendine gunde birkac kez sonda takar.(TAK)
-Üre yükselmesi ve böbrek yetmezliği: böbreklerde sisme ve kanda ure,kreatinin artar.
-İdrar Kaçırma (Üriner İnkontinans): Prostat büyümesine bağlı olarak idrar kesesi ve idrar yolundaki kaslar zayıflayabilir, bu da bilinc disi idrar kaçırma sorunlarına yol açabilir.
-Mesane Taşları: İdrarın uzun süre mesanede birikmesi, mesane taşlarının oluşumuna neden olabilir.
-Sosyal ve Psikolojik Etkiler: Semptomlar nedeniyle sosyal hayatta kısıtlamalar ve stres yaşanabilir.
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH): seks üzerine etkisi nedir
BPH’nin cinsel işlevler üzerinde doğrudan bir etkisi yoktur. Ancak, prostat bezinin idrar yolunu sıkıştırması sonucu ortaya çıkan semptomlar, seks hayatını etkileyebilir ve cinsel aktivite üzerinde bazı olumsuz etkileri olabilir.
Fazla veya az seks yapmayla BHP arasında bir ilişki yoktur.Ancak yaslanma nedeniyle siklikla sertlesme bozukluklari BPH ile birlikte gorulur.Ancak prostat büyümesi olan her bireyde cinsel işlev bozukluğu görülmez.
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH): ilaç tedavisi nasıl yapılır?
Tedavi yöntemi, hastanın sikayetlerine(semptom), prostat büyüklüğüne ve sağlık durumuna göre belirlenir. İlaç tedavisi genellikle hafif veya orta şiddette semptomlar gösteren hastalarda tercih edilir. ILACLAR HASTALIGI TEDAVI ETMEZ GUNU KURTARIRLAR,hastanin yasam kalitesini duzeltirler.
-Alfa-Blokerler: idrar yolunda bulunan kasları gevşeterek idrar akışını kolaylaştırır ve semptomları azaltır.Tamsulosin, alfuzosin, silodosin gibi
-5-alfa Redüktaz İnhibitörleri: prostat dokusunun büyümesine yol açan hormonlardan biri olan dihidrotestosteron (DHT) üretimini azaltarak, prostatın küçülmesine yardımcı olur. Dutasterid ve finasterid gibi
-Kombine Tedavi: Büyük prostatlarda, alfa-blokerler ve 5-alfa redüktaz inhibitörleri birlikte kullanılabilir.
-Fosfodiesteraz Tip 5 İnhibitörleri: Bu ilaçlar, erektil disfonksiyon (iktidarsızlık) tedavisinde kullanılır, ancak BPH erken evrelerinde semptomlarını hafifletmede de etkili olabilir.
-doğal ilaç veya gıdalar : Faydasi kesin olarak kanıtlanmamıştır. Saw palmetto gibi,
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH):ameliyat tedavileri nelerdir
Ameliyat tedavileri, ciddi semptomları olan ve ilaç tedavisiyle sonuç alınamayan BPH hastalarında düşünülmelidir.
Minimal iInvazive Girisimler:Deneysel yöntemlerdir ,başarıları düşüktür,nüksleri fazladır.Çeşitli enerji kaynaklarıyla prostatı küçültmeyi denerler . Transüretral İğne Ablasyonu (TUNA), Prostat Lazer Ablasyonu (PVP ) gibi,
Prostat Lazer Enükleasyonu (HOLEP): Bu yöntemde, lazer enerjisi kullanılarak prostatın büyümüş iç kısmı kesilerek çıkarılır. HOLEP, büyük prostatlarda uygulanır ve cerrahi tecrube gerektirir.
Transüretral Prostat Rezeksiyonu (TUR-P): BPH tedavisi için EN YAYGIN VE EN BASARILI KULLANILAN TEDAVI YÖNTEMIDIR. TUR-P işlemi, idrar yolundan özel bir cihaz (resektoskop) ile girilerek prostatın iç kısmının çıkarılmasını içerir.
Açık prostat ameliyatı: Büyük prostatlarda veya mesane taşları varsa tercih edilebilir.
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH):ameliyat tedavileri yan tesirleri nelerdir
-İdrar kaçırma: Ameliyat sonrası idrar kaçırma görülebilir. Bu genellikle geçicidir ve zamanla düzelir,
-İdrar yolu enfeksiyonları
-Idrarda Kanama: Cerrahi işlem sırasında veya sonrasında kanama meydana gelebilir.
-Geçici idrar tutukluğu: Ameliyat sonrası geçici olarak idrar yapmakta zorluk yaşanabilir veya sıkışma hissi olabilir.
-Retrograd ejakülasyon: orgazm sırasında meninin disari gelmemesine yol açabilir,sperm mesaneye doğru geri gider ve ilk iseme ile disari atilir.
-İdrar yolunda darliklar: ameliyat sonrası dönemde bazen meydana gelebilir.
Prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH) ameliyatı prostat kanserini önlermi?
Hayır, prostat büyümesi (BPH) için yapılan ameliyatlar prostat kanserini önlemez. BPH, operasyonunda prostatin tikaniklik yapan ic kismi cikarilir.Ama kanser siklikla hastada kalan prostat kabugundan gelisir onun icin ameliyat sonrasi 1 veya 2 yilda bir PSA kan testi ve parmakla makattan muayene yaptirmak gerekir.
PROSTAT KANSERİNDE (PC) EN SIK SORULAN SORULAR NEDİR?
Prostat kanserinde Yaş ilerledikçe prostat kanseri riski artar. Erken teşhis ve tedavi önemlidir.
Prostat kanseri (PC) nedir ve neden olur?
PC, prostat bezindeki hücrelerin anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyümesi sonucu oluşan bir hastalıktır.Bu durumda, kanserli hücreler prostatın içinde tümör oluştururlar ve tümör çevre dokulara veya uzak organlara yayılabilir. (metastaz)
Prostat kanseri (PC) görülme sıklığı nedir?
Yaşlandıkça, prostat kanseri riski artar.Erkekler arasındaki en yaygın kanser olup, çoğu 65 yaş üstünde olmak üzere, her 10 erkekten birinde ,hayatının herhangi bir devresinde ortaya çıkar.Erkekler arasında kanserden ölenler arasında 2. sırayı almaktaysa da, özellikle erken tanıda başarıyla tedavi şansı mümkündür.
tProstat kanseri(PC) risk faktörleri nelerdir?
Yaş: en önemli risk faktörudur.
Aile Öyküsü: Ailede birinci derece yakınlarında (baba, amca,dayi, kardes gibi) PC varsa kanser riski 2 kez artar. Özellikle birden fazla aile üyesinde PC öyküsü varsa, risk daha da yükselir.
Irksal Faktörler: Siyah ırkta daha fazladir
Cografi bolgeler:Akdeniz bolgesinde daha azdir.
Genetik Yatkınlık: BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları gibi bazı genetik değişiklikler,
Beslenme Alışkanlıkları: Yüksek yağ içeren diyet ve kırmızı et tüketimi PC riskini artırabilir.
Hormonal Faktörler: Uzun süreli testosteron tedavisi, PC riskini artırabilir.
Obezite
Prostat kanserinin (PC) belirtileri nelerdir?
Erken dönemde hiçbir bulgu vermez.
Genellikle BPH ile birlikte olduğu için işemede zorluk,idrarda damlama, kesik kesik işeme gibi problemler görülebilir.
Bazen idrarda veya menide kan görülmesi olabilir.
Geç dönemde halsizlik, kemik ağrısı,kilo kaybı gibi bulgular yapar.
PC erken tani ve tarama testleri nelerdir ve ne zaman yapılmalıdır?
Erken teşhis edilen PC tamamen tedavi edilme şansı olabilir. Bu nedenle, 50 yaşın üzerindeki erkeklerin yilda bir PSA (prostat spesifik antijen) kan testi ve parmakla makattan (PMM) muayene yaptırmasi gereklidir.
50-70 yaş arası erkeklerde: her yıl yilda bir kez
Ailede PC öyküsü olan veya risk faktörleri taşıyan erkekler:40-45 yaşından itibaren yilda bir kez
Prostat kanseri (PC) tanısı nasıl konur?
Parmakla Makattan Muayene (PMM): prostatta anormal kitle (nodül) veya sertlik hissetme
PSA (Prostat Spesifik Antijen) Testi: Kan testi ile prostat bezinden salınan bir protein olan PSA seviyesi ölçülür.Yüksek PSA seviyeleri, prostat kanseri olasılığını gösterebilir.Ayrıca prostat büyümelerinde ve enfeksiyonlarında da PSA yükselir.
Transrektal Ultrasonografi (TRUS):Özel bir ultrasonografi probu kullanılarak makattan direkt prostatın ultrasonografisinin yapılmasıdır.Bu inceleme ile hem prostatın büyüklüğü ve hemde kanser olma ihtimali daha yüksek olan nodüllerin daha iyi görüntülenmesi sağlanır.Ayrica prostattan biyopsi alınmasinda kullanilir.
Multiparametrik Prostat Manyetik Rezonans Görüntüleme (MPPMR): PSA değeri yüksek olan hastalarda prostat büyümesi ve kanseri ayırıcı tanısında kullanilir, böylece gereksiz prostat biyosileri önlenir. Aktif izlemde takip için kullanılır ve ayrıca hedefe yönelik biyopsi alınmasını da sağlar.
Prostat biyopsisi
Hangi hastalarda Prostat Biyopsi almak gerekir?
PSA yüksekliği olanlar, Parmakla rektal muayenede sertlik, nodül tesbit edilenler,Multiparametrik Prostat Manyetik Rezonans Görüntüleme (MPPMR) şüpheli lezyon varsa
Prostat biyopsisi nasıl yapılır?
Transrektal Ultrasonografi (TRUS) rehberliği altında, makattan ince bir iğne ile girilerek şüpheli yerlerden 12-15 adet biyopsi alınır,İşlem sonrası, hafif ağrı veya kanama olabilir ama yüksek ateş olursa hemen doktora basvurmak gerekir.
MRI rehberli Hedefe Yönelik Füzyon Biyopsisi: MRI sonuçlarına gore, şüpheli kanser bölgeleri belirlenir.Bilgisayar programi ile MRI görüntüleri ve eş zamanli makattan ultrason (TRUS) görüntüleri birleştirilir.Böylece daha hassas bir şekilde kanser lezyonlarını tanımlamaya yardımcı olurken aynı zamanda sağlıklı dokulara zarar verme riskini azaltabilir.Bu nedenle, özellikle daha önceki biyopsi sonuçları belirsiz veya şüpheli ise tercih edilen bir yöntemdir.
PC kanseri kesin tanısı nasıl konur?
PC kesin tanısı , iğne ile alınan prostat biyopsi örneklerinin patoloji uzmanları tarafından mikroskopta incelenmesi ile konulabilir. Patologlar,
-kanser hücrelerinin tipini tespit eder (genellikle adeno carsinomdur)
-Gleason skoru:PC hücrelerinin ne kadar agresif veya yayılma eğilimli olduğunu değerlendirmek için kullanılan bir skorlama sistemidir.Örneğin:
Gleason skoru 6: en düşük PC dir ve genellikle düşük agresiflik gösterir.3+3
Gleason skoru 7: orta dereceli PC dir . 3+4 , 4+3
Gleason skoru 8-10: daha agresif ve kötü PC dir.4+4,4+5,5+5
Alınan biyopsideki tümörün yaygınlığı ve derecesi ile hastanın PSA seviyesi yapılacak tedavinin kararlaştırılmasında rol oynar.
prostat kanseri (PC) doğal seyri nedir ve nerelere yayılır (metastaz)?
PC genellike prostatın dış kısmında başlayan bir kötü huylu tümördür. Çoğu erkekte kanser çok yavaş gelişir. Hatta bu hastalığı olan birçok erkek bunun asla farkına bile varmayabilir, ancak otopsilerde yaşlı erkeklerin çoğunda düşük evreli ,önemsiz PC bulunur. (Klinik Önemsiz PC)
Erken PC sadece prostat beziyle sınırlıdır ve bu türde kanseri olan hastaların çoğu hiçbir belirti vermeden hayatına devam edebilir.Bu evrede PSA kan testiyle erken yakalınırsa tamamen tedavi edilir.(Klinik önemli PC)
Diğer kanserler gibi PC de yayılabilir (metastaz)
Öncelikle prostat etrafındaki dokulara, v.seminal veziküle (prostat arkasındaki meni depolayıcı kese),mesane ve rektuma lokal yayılım yapar.( Lokalize PC)
Sonra vücudun diğer kısımlarına örneğin lenf nodlarına ve kan yoluyla kemiklere ,AC,KC,beyin gibi diger organlar yayılım yaparlar.(İlerlemiş ,metastatik PC)
Prostat kanserinde (PC) evreleme icin Hangi Testler Gereklidir?
– manyetik rezonans görüntüleme (MR), bilgisayarlı tomografi (BT) ve kemik sintigrafisi
-PMSA PET(Prostatik Membran Spesifik Antijen Pozitron Emisyon Tomografisi): Radyoaktif işaretleyici maddelerin (Galyum 68) vücuda enjekte edildikten sonra kanser hücrelerinin yoğun olarak bulunduğu bölgelerde birikir ve bu bölgelerin PET taramasıyla görüntülenmesini sağlar.Metastazları göstermekte en etkin ve hassas yöntemdir. PMSA Ga-68 PET taraması, prostat kanseri hastalarının tedaviye yanıtını değerlendirmek, hastalığın yayılımını belirlemek ve nüks (geri dönme) durumlarını tespit etmek için kullanılır.
Prostat kanseri (PC) evreleri nelerdir ?
Kanserin evreleri, tedavi seçeneklerini belirlemek ve prognozu tahmin etmek için önemlidir.Urolog ve onkologlar TNM (tümör,lenf nodu,metastaz) sistemine gore evreleme yaparlar.
Evre I: T1 veya T2, N0, M0: Kanser sadece prostat içindedir ve genellikle küçük boyutludur.
Evre II: T1 veya T2, N0, M0 (yüksek Gleason skoru):Hastalığın hala prostat içinde sınırlı olduğu bir aşamadır ve lenf bezlerine veya diğer organlara yayılmamıştır.
Evre III: T3 veya T4, N0 veya N1, M0:Kanser prostatın dışına, yerel dokulara ve lenf bezlerine yayılmıştır. Bu evrede kanser hala çevre dokularda sınırlıdır ancak yerel (lokal)olarak yayılmıştır.
Evre IV: Herhangi bir T, herhangi bir N, M1 (uzak metastaz var):Kanser prostatın dışındaki uzak organlara (örn. kemikler, akciğerler, karaciğer) veya lenf bezlerine yayılmıştır ve kanserin tamamen tedavi edilmesi imkansizdir.
Prostat kanserinin (PC)tedavisi nasıl seçilir?
Çeşitli faktörler tedavi seçimini etkiler.
Hasta özellikleri: Yaşı ,genel sağlık durumu ve hastanın tercihleri
Kanser özellikleri: PSA seviyesi,gleason skoru,evresi
Doktor tecrübe ve tercihi
Sonucta doktor ve hasta birlikte konusarak KIŞIYE ÖZGÜ bir tedavi planı yaparlar.
Prostat Kanseri (PC) Nasıl Tedavi Edilir?
Bazı kanserler çok yavaş ilerler ve tedavi gerekmez ,bazıların ise süratle ilerler ve yayılıp hastayı öldürür .PC de erken tanı hayat kurtarır ancak geç tanıda PC ölümcül bir hastalıktır.Tedavi genellikle birden fazla yöntemin kombinasyonu olarak da uygulanabilir.
Aktif izlem, Cerrahi Tedavi, Radyoterapi, Hormon TedavIsi, Kemoterapi, Hedefe Yönelik Tedaviler ,Immunolojik tedaviler
Prostat kanserinde (PC) aktif izlem tedavisi nedir?
Düşük riskli ve erken evre prostat kanserinde, kanserin yavaş büyümesi ve düşük yayılma riski nedeniyle tedavi yerine aktif takip (izlem) stratejisi tercih edilebilir. Bu durumda, hastaların düzenli takip ve kontrollerle kanserin ilerlemesi izlenir, tedavi gerektiğinde uygulanır.Aktif izlemden biyopsilerde tek odakta kanser varsa, büyüklüğu çok azsa ve saldırganlık derecesi düşük olan(3+3) hastalar yararlanabilir
En sık önerildiği kişiler sağlık durumu zayıf olan yaşlı erkeklerdir. Bu erkeklerin çoğu, kanser ciddi bir sorun halini almadan önce başka sorunlar nedeniyle ölme ihtimali olan kişilerdir.
Aktif izlem, tedavinin yan etkilerinden(idrar kaçırma,empotans) kaçınmak veya tedaviyi mümkün olduğunca geciktirmek isteyen genç erkekler için de bir seçenek olabilir. Genç erkeklerde bu yaklaşımın getirdiği risklerle ilgili tartışmalar devam etmektedir.Aktif izlemin riskleri nelerdir? Yavaş büyüyen bir kanserin aniden hızla büyümeye başlayarak prostat dışına yayılması veya artık iyileştirilemeyecek bir düzeye gelmesi riski vardır.Devamlı takip ve kontrollar ve kanser gibi bir saatli bomba taşımanın getirdiği korku ve endişeler.
Aktif izlemin faydaları nelerdir? Bir PC hastasının hiçbir zaman semptom geliştirmeme veya tedaviye ihtiyaç duymama şansı epey yüksektir. Kanser büyüse bile, çoğu prostat kanseri çok yavaş büyür. Kanser izlem altındayken yeni tedaviler geliştirilebilir. Aktif izlemde, tedavinin getirebileceği empotans ve idrar kaçırma riskinden de kaçınılmaktadır.
Aktif izlem süreci genellikle şunları içerebilir:Düzenli PSA Testleri: Aktif izlem sürecinde hastanın PSA seviyeleri düzenli olarak izlenir. Değerlerde belirgin bir artış veya değişiklik olması durumunda, daha fazla inceleme yapılabilir.Parmakla Makattan Muayene
Periyodik Biyopsiler: Aktif izlem sürecinde, belirli aralıklarla prostat biyopsisi yapılabilir. Biyopsi sonuçları, kanserin agresifliğini ve gelişimini değerlendirmeye yardımcı olabilir.
Görüntüleme Testleri: Ultrason, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ,PSAMA PET gibi görüntüleme testleri, kanserin yayılımını veya büyümesini değerlendirmek için kullanılabilir.
Prostat kanseri (PC) için cerrahi tedavi nasıl uygulanır?
Prostat tüm kapsülüyle ve arkasındaki veziküla seminalislerle birlikte çıkarılır ,mesane boynu idrar yoluna yeniden ağızlaştırılır ve komşu lenf nodlarıda çıkarılır.(Radikal Prostatektomi).Bazen kanser uygunsa penise giden sinirlerde tek veya çift taraflı korunarak ,ereksiyon korunmaya çalışılır ama esas amaç kanseri yok etmektir.
Radikal prostatektomi operasyonu açık, laparoskopik ve robotik yöntemlerle yapılabilir.PC kanserinin erken evrelerinde ve yerel olarak sınırlı olduğu durumlarda radikal prostatektomi ameliyat yapılabilir
Ameliyat başarısında cerrahın tecrübesi çok önemlidir.Ameliyat yan tesirleri sunlardir.
İdrar Kaçırma : Bu genellikle zamanla düzelir, ancak bazı hastalarda iyileşme aylarca sürebilir.
Cinsel Fonksiyon Kaybı: Ameliyat sonrası ereksiyon kaybi (erektil disfonksiyon) olabilir. Bu etki sinirler korunmazsa kalıcı olur veya sinirler korunduysa zaman içinde belki iyileşebilir.(En az bir yıl)Bu dönemde PDE5 inhibitörleri olarak adlandırılan ilaçlar (örneğin, sildenafil, tadalafil) sıklıkla kullanılır veya self enjeksiyon(penise kendi kendine papaverine-prostaglandin ignesi yapip suni sertlesme yapma) ereksiyon sorunlarına yardımcı olabilir.Ciddi ereksiyon kaybi yaşayan bazı erkekler için penis protezi (mutluluk cubuğu)kesin çözümdür.Bu silikon cihazlar cerrahi bir müdahale ile penis içine yerleştirilir,dışarıdan anlaşılmaz ve cinsel ilişki sırasında aktive edilip kullanılır.
Ameliyat sonrasi PSA sıfır veya nadir olur.PSA Takibi: her üç ayda bir yıl süreyle ,sonra 6 ayda bir ve sonra senede bir yapılır.Ameliyat sonrası Yükselen PSA seviyeleri, kanserin nüks ettiği veya geri döndüğü anlamına gelebilir.Ameliyat sonrası dönemde PC nüks edebilir, risk faktörleri şunlardır:Cerrahi Kenarlarda kanser varsa,Yüksek Gleason skoru ,Lenf Nodu Tutulumu,Büyük veya yayılmış tümörler, ,cerrah tecrübesi
Prostat kanseri tedavisi sonrası takip nasıl yapılır?
Hastanın sağlık durumunu izlemek ve olası nüksleri veya metastazları erken teşhis etmek amacıyla düzenli olarak yapılır.
Düzenli PSA testleri önemlidir., PSA seviyeleri,yükselirse kanser nüks edebilir.
PC metastaz veya nüksünü izlemek için, BT ,MR veya kemik taramaları kullanılabilir.
PSA hafif yükseldiği zaman en hassas ve önemli test PMSA PET dir.
Prostat kanseri için radyoterapi (ışın tedavisi) nasıl yapılır?
Radyoterapi iki farklı şekilde uygulanabilir.
Dış Radyoterapi (Eksternal Radyasyon Terapisi): Dışarıdan yüksek enerjili ışınlar ile kanser hücreleri hedef alınır.Işınlar bu hücrelerin DNA’sını bozar, böylece hücrelerin büyümesini durdurur veya öldürür. Dış radyoterapi, prostat bezine veya çevredeki lenf bezlerine yapılabilir.Genellikle haftada birkaç seans şeklinde uygulanır ve toplam tedavi süresi birkaç haftadan bir iki aya kadar değişebilir.İyi şeçilmiş PC vakalarinda etkin bir tedavi yöntemidir.
Brakiterapi (İç Radyoterapi):prostatın içine doğrudan radyoaktif tohumlar yerleştirilmesi yoluyla radyasyonun uygulanmasıdır.Genellikle düşük ve orta riskli PC için kullanılır.Başarısı daha azdır.
Radyoterapinin erken yan etkileri :cilt tahrişi, idrarda yanma ,zor işeme veya bağırsak semptomları (ishal, kabızlık veya makattan kanama). Radyoterapinin geç yan etkileri: ereksiyon problemleri , mesane kapasitesinde küçülme, idrar yollarında ve makatta darlıklar. Yan etkilerin şiddeti tedavi yöntemine, tedavi dozuna ve hastanın bireysel özelliklerine bağlı olarak değişebilir.
Işın tedavisi sonrası prostat kanseri nüksü, çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir:
Lokal Nüks: Kanser hücreleri prostat bölgesinde (ameliyat bölgesi veya prostat yatağı) geri dönebilir.
Uzak Nüks (Metastatik Nüks): Kanser hücreleri prostat dışındaki organlara (örneğin kemikler, akciğerler, karaciğer) veya lenf nodlarına yayılabilir.
Nüks,Işın tedavisi sonrası PSA seviyelerinde ard arda 2-3 kez yükselme, klinik belirtiler (örneğin ağrı gibi) veya PMSA-PET taraması ile tespit edilebilir.
Hormon tedavisi prostat kanseri tedavisinde nasıl kullanılır?
Hormon tedavisi, kanserin büyümesini etkileyen testesteron hormonları azaltmayı veya yok etmeyi amaçlayan bir tedavi seçeneğidir. Bu da ya testislerin cerrahi olarak çıkarılmasıyla (orşiektomi) veya medikal ilaçlar yoluyla sağlanabilir. PC metastaz yapmışsa, hormon tedavisi yaygın olarak kullanılır. Metastatik lezyonların büyümesini ve yayılmasını yavaşlatarak veya durdurarak yaşam süresini uzatmaya ve semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.Hormon tedavisi ilaçları şunlardır:LHRH Analogları:Hipofiz bezini etkileyerek testosteron üretimini azaltır.3 ayda bir iğne gibi.Anti-Androjenler: Testosteronun prostat hücrelerine etkisini bloke eder.hergün ağızdan alınan ilaçlardır.Hormon tedavisi, yan etkiler arasında tüm erkeklerde ereksiyon ve libido kaybi, sıcak basmaları, enerji kaybı, kemik yoğunluğunda azalma ,yorgunluk,depresyon ve anksiyete görülür.
Hormon tedavisi, diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılabilir. Örneğin, radyoterapi veya cerrahi tedavi öncesi veya sonrasında hormon tedavisi uygulanabilir. Böylece başarı artar.
Kemoterapi prostat kanseri (PC) tedavisinde nasıl kullanılır?
Genellikle ileri evre veya diğer tedavilere yanıt vermeyen durumlarda kullanılır.
Metastatik PC:İleri evre PC de kemoterapi yaygın olarak kullanılabilir. Kemoterapi, kanserin vücudun farklı bölgelerine yayılmasını yavaşlatarak veya durdurarak yaşam süresini uzatmaya ve semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Hormon Tedavisine Dirençli PC: Hormon tedavisi, prostat kanseri için yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Ancak bazı durumlarda kanser hücreleri hormon tedavisine dirençli hale gelebilir. Bu durumda kemoterapi, hormon tedavisine yanıt vermeyen kanserleri kontrol altına almak için kullanılabilir.
Kemoterapi, kanser hücreleri yanı sıra sağlıklı hücrelere de zarar verebilir. Bu nedenle kemoterapi sırasında bazı yan etkiler görülebilir, örneğin:Saç dökülmesi,Mide bulantısı ve kusma,Enfeksiyonlara yatkınlık,Kan sayılarında düşme (anemi) gibi
kemoterapi radyoterapi veya hormon tedavisi ile birlikte kullanılabilir. Kombine tedavi yaklaşımı, kanseri tedavi etme şansını artırabilir ve tedavi sonuçlarını olumlu yönde etkileyebilir.
Prostat kanserini önlemek için ne gibi adımlar atılabilir?
PC i tamamen önlemek mümkün olmasa da, aşağıdaki adımlar riski azaltabilir:
Sağlıklı Beslenme:Sebzeler, meyveler, tam tahıllar, sağlıklı yağlar ve bakliyatlar gibi besinleri içeren dengeli bir beslenme
Pişmiş domateslerde bulunan Lİkopen PC yavaşlatabilir
Düzenli Fiziksel Aktivite
Sağlıklı Vücut Ağırlığını Koruma
Sigara ve Alkol Kullanımını Sınırlama
Antioksidan Zengini Besinleri Tüketme:C vitamini, E vitamini, selenyum gibi antioksidanları içeren besinleri tüketmeye çalışın.
Düzenli Kontroller ve Taramalar:PC erken evrelerde yakalamanıza yardımcı olabilir.
Ailede prostat kanseri öyküsü varsa, doktorunuzla bu konuyu paylaşın.
Stres yönetimi ve psikososyal destek almak, genel sağlık durumunu olumlu etkileyebilir.
